Jak zarządzać przedsiębiorstwem?
Jak zarządzać przedsiębiorstwem?
Wiedza w pigułce
Zarządzanie to działanie, z którym można spotkać się w wielu obszarach życia codziennego. Jest to proces, który polega na jak najbardziej skutecznej koordynacji działań ludzi, aby osiągnąć zamierzone efekty.
Zarządzanie jako proces składa się z kilku elementów:
– planowanie i podejmowanie decyzji (określenia celów oraz sposobów ich osiągnięcia),
– organizowanie (przydzielanie zasobów tak, aby cele były osiągane w sposób efektywny),
– przewodzenie (motywowanie, inspirowanie),
– kontrolowanie (pilna obserwacja, wprowadzanie zmian niezbędnych do efektywniejszego osiągnięcia celów).
Na rynku mamy mnóstwo podmiotów, które oferują podobne produkty lub usługi. W związku z tym przedsiębiorstwa konkurują ze sobą pod kątem jakości. Nie jest to cel sam w sobie, ale sposób funkcjonowania biznesu.
Style kierowania
Można wyróżnić trzy podstawowe style kierowania – autokratyczny, liberalny, demokratyczny.
Styl autokratyczny polega na ścisłej kontroli pracowników. Wymaga się dokładnego realizowania założonych celów według ściśle określonych zasad.
Styl demokratyczny uważany jest za najbardziej zrównoważony, choć nie sprawdzi się w każdym przedsiębiorstwie. Pracownicy mają wpływ na sposoby realizacji celów, ich glos jest ważny na wielu etapach pracy przedsiębiorstwa.
Styl liberalny polega na pozostawieniu pracownikom dużej swobody w sposobach realizacji celów. Z założenia nie są oni kontrolowani przez pracodawcę. Uznaje się, że wiedza i umiejętności pracowników pozwalają w pełni na samodzielną pracę.
Koncepcja kompleksowego zarządzania jakością (Total Quality Management) to strategia osiągania wyższej jakości pracy, a co za tym idzie – lepszej jakości produktów i usług. Można tę koncepcję osiągnąć na wiele sposobów, zwykle zaangażowane jest w to całe przedsiębiorstwo.
Podstawowe zasady osiągania jakości:
– nieustanne doskonalenie pracy,
– eliminowanie przyczyn opóźnień, pomyłek, usterek itp.
– szkolenie, doskonalenie pracowników,
– nacisk na współdziałanie pracowników,
– odpowiedni nadzór.
Korupcja – przyjmowanie korzyści majątkowych w zamian za szybsze, korzystniejsze załatwienie sprawy; dotyczy stanowisk publicznych.
Nepotyzm – zatrudnianie członków rodziny, tylko dlatego, że są rodziną (nie ze względu na kompetencje, doświadczenie itp.), dotyczy stanowisk publicznych.
Scenariusz lekcji
- Nauczyciel zapoznaje uczniów z elementami procesu zarządzania. Następnie uczniowie przyporządkowują konkretne przykłady działań do jednego z czterech elementów. Przyporządkowanie można zrobić w formie ustnej lub graficznej na projektorze lub tradycyjnej tablicy. Przykłady: - rozdzielanie kto i co ma zrobić (organizowanie), - jakie dania będzie serwowała nasza restauracja (planowanie), - przyznawanie premii okresowej (przewodzenie), - sprawdzenie jakości produktu (kontrolowanie), - ustalenie harmonogramu dostawy surowca do fabryki (planowanie), - jaki produkt będziemy wytwarzać (planowanie), - przeprowadzenie ankiety satysfakcji wśród klientów naszej firmy (kontrolowanie), - przygotowanie odpowiedniej liczby stanowisk pracy dla pracowników (organizowanie), - organizowanie spotkania integracyjnego dla pracowników (motywowanie).
- Uczniowie mają za zadanie dopisać po jednym wymyślonym przez siebie przykładzie pasującym do każdego z czterech elementów procesu zarządzania.
- Nauczyciel rozpoczyna dyskusję na temat zarządzania jakością. Podczas dyskusji należy postawić przed uczniami następujące pytania: - na jakim etapie działania przedsiębiorstwa należy podjąć temat zarządzania jakością? - czy jakość jest dziś gwarantem sukcesu przedsiębiorstwa? - czy warto angażować środki w polepszenie jakości kosztem potencjalnie mniejszego zysku po wdrożeniu zmian?
- Nauczyciel zapoznaje uczniów z teorią dotyczącą stylów kierowania. Uczniowie mają za zadanie podjąć decyzję, który styl kierowania byłby najlepszy w konkretnych sytuacjach. Uczeń ma uzasadnić swoją decyzję: - praca nauczyciela z uczniami w klasie, - praca grupy trzech lekarzy w prywatnej przychodni działającej jako spółka partnerska, - brygadzista kierujący grupą 30 szwaczek szyjących garnitury w ramach podwykonawstwa dla większej firmy, - kierownik firmy kurierskiej zarządzający pracą 9 kurierów na terenie Warszawy, - kierownik zmiany w fabryce produkującej pralki (120 osób na zmianie), - grupa prawników działających w ramach jednej kancelarii, - szef kuchni w restauracji (4 kucharzy).
- Na podstawie odpowiedzi uczniów nauczyciel formułuje wnioski dotyczące stylów kierowania, takie jak: - w wolnych zawodach preferuje się liberalny styl kierowania, - w zakładach produkcyjnych preferuje się autokratyczny styl kierowania (ze względu na ograniczenia czasowe, wyznaczanie norm ilościowych, a także precyzyjne cele do realizacji – konkretny produkt przygotowany według założeń), - styl demokratyczny jest pożądany w miejscach, gdzie finalny produkt lub usługa nie ma jasno sprecyzowanych założeń, i gdzie nie ma zbyt dużych ograniczeń czasowych, - style kierowania mają wpływ na atmosferę w zespole, - każdy ze stylów ma swoje zalety i wady, w związku z tym żaden z nich nie jest idealny.
- Nauczyciel rozpoczyna pogadankę na temat nieetycznych zachowań w biznesie, zadając pytania pomocnicze: - czy moralnie uczciwe jest zapłacenie za szybsze załatwienie sprawy urzędowej? - czy zapłaciłbyś za to, aby wygrać przetarg? - czy poleciłbyś decyzyjnemu urzędnikowi zatrudnienie członka Twojej rodziny w zamian za przekazanie mu kwoty 5000 zł? Ideą rozmowy ma być dojście do wniosków, że korupcja, nepotyzm i inne nieetyczne zachowania są bezwzględnie negatywne i nie można ich częściowo akceptować, nawet mając wizję zarobku czy szybszego załatwienia sprawy.
Dla aktywnych - poza podstawą programową
Informacje organizacyjne
Uczeń:
- rozumie istotę procesu zarządzania przedsiębiorstwem i dostrzega znaczenie zarządzania w osiąganiu jego celów przedsiębiorstwa;
- rozróżnia zachowania etyczne i nieetyczne w biznesie, w tym przejawy korupcji w życiu gospodarczym oraz rozumie istotę i cele społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw.