Po co płacimy podatki?

Podatek to:

„publicznoprawne, nieodpłatne, przymusowe i bezzwrotne świadczenie pieniężne na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu lub gminy, wynikające z ustawy podatkowej”.

Jakie są podatki w Polsce?

Co wynika z powyższych podstaw prawnych? Przede wszystkim szczegółowa kategoryzacja podatków w Polsce. Obecnie można wyróżnić siedemnaście ich rodzajów. Podatki w Polsce dzielą się przy tym na dwie naczelne kategorie – podatki bezpośrednie i pośrednie.

Podatki w Polsce – różnica między podatkiem bezpośrednim i pośrednim

Podatek bezpośredni to taki, który stanowi koszt dla podatnika i jest ponoszony wprost. Mowa o sytuacji, w której podatnik musi uiścić stosowną kwotę na rzecz odpowiedniego organu podatkowego. Jest to więc, jak sama nazwa wskazuje, bezpośrednie obciążenie, łatwo dostrzegalne dla osoby, która płaci podatek. Większość spośród siedemnastu rodzajów podatków w Polsce ma właśnie charakter bezpośredni.

Podatek pośredni to również danina przymusowa i bezzwrotna, która zasila budżet państwa. W tym przypadku jednak jest ona pobierana na innej zasadzie. Ten podatek w Polsce nie jest uiszczany w Urzędzie Skarbowym czy innym organie podatkowym. Stanowi integralną składową cen dóbr. Najprostszym przykładem podatku pośredniego jest VAT (value-added tax), czyli podatek od towarów i usług. Dane dobro, na przykład produkt w sklepie, zawiera w sobie procentową kwotę VAT. Gdy robisz zakupy, płacisz ten podatek. Inny podatek pośredni obowiązuje też w przypadku gier losowych i stanowi na przykład część ceny kuponu na loterii.

Podatki w Polsce – podatki bezpośrednie

W Polsce wyróżnić można czternaście podatków bezpośrednich. Związane są z rozmaitymi aspektami życia gospodarczego i społecznego w Polsce. Niektóre z nich dotyczą każdego, tak jak podatek od spadków i darowizn. Inne związane są z konkretnymi uwarunkowaniami podatnika. W ten sposób wydziela się choćby podatek dochodowy od osób fizycznych oraz podatek dochodowy od osób prawnych, czyli podatek od dochodów spółek i przedsiębiorstw. Pewne podatki w Polsce dotyczą określonych rodzajów działalności gospodarczej. W ten sposób wyróżnia się choćby podatek od wydobycia niektórych kopalin i podatek rolny.

Oto podatki obowiązujące w Polsce, które mają charakter bezpośredni:

• podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT);

• podatek dochodowy od osób prawnych (CIT);

• podatek od nieruchomości;

• podatek od środków transportowych;

• podatek tonażowy;

• podatek od spadków i darowizn;

• podatek od czynności cywilnoprawnych;

• podatek od wydobycia niektórych kopalin;

• zryczałtowany podatek od wartości sprzedanej produkcji (tzw. podatek od produkcji okrętowej);

• podatek od niektórych instytucji finansowych;

• podatek rolny;

• podatek leśny;

• podatek od sprzedaży detalicznej;

• podatek od dochodów kapitałowych.

Podatki w Polsce – podatki pośrednie

Jak zostało określone powyżej, są to te podatki w Polsce, które są pobierane w ramach cen określonych dóbr i usług. W ramach tego typu rozwiązań wyróżnia się trzy rodzaje podatków w Polsce. Są to:

• podatek od towarów i usług (VAT);

• podatek od gier;

• podatek akcyzowy.

W życiu codziennym największe znaczenie dla obywateli mają podatek od towarów i usług oraz akcyza. Są one bowiem wliczane w cenę towarów, które każdego dnia kupujesz w sklepie, jak i wielu innych dóbr. Można śmiało zaryzykować stwierdzenie, że VAT to przy tym najbardziej popularny podatek w Polsce.

Podatki w Polsce – stawki podatkowe

Określenie stawek wszystkich podatków to temat niezmiernie szeroki. Warto jednak w tym miejscu przedstawić stawki najważniejszych podatków w Polsce. Są to:

• podatek dochodowy od osób fizycznych oraz prawnych;

• podatek od towarów i usług;

• podatek od czynności cywilnoprawnych.

To te podatki w Polsce, które mogą dotyczyć cię najczęściej.

Podatki w Polsce – podatek dochodowy od osób fizycznych i prawnych

Ten podatek w Polsce wynosi 19% dla osób prawnych oraz tych osób fizycznych, które rozliczają się na zasadach podatku liniowego. Jeżeli osoba rozlicza swoje dochody na zasadach ogólnych, płaci podatek w wysokości 18% lub 32%. Stawka jest uzależniona od wartości podstawy opodatkowania.

Co ciekawe, w przypadku zatajenia przychodów przez podatnika i dochodzenia karno-skarbowego, musi się on liczyć z inną istotną stawką. Jest to tak zwana stawka sankcyjna. Stosowana jest do przychodów nieujawnionych, które podatnik chciał ukryć przed organami podatkowymi. Wynosi ona aż 75%.

Podatki w Polsce – podatek od towarów i usług

Obecne stawki podatku od towarów i usług, czyli podatku VAT, obowiązują w Polsce od 1 stycznia 2011 roku. Stawka podstawowa VAT to 23%. Obniżone stawki na niektóre towary i usługi to 8%, 5% lub, czasem, 0%. Istnieją także produkty i usługi zwolnione z VAT.

Co warte podkreślenia, stawka zerowa i zwolnienie z VAT to dwie różne rzeczy. Różnica między stawką zerową a zwolnieniem z VAT uwidacznia się chociażby w obliczaniu kosztów wysokości uzyskania przychodu. Podatnik, który jest zwolniony z podatku od towarów i usług, ma w tym względzie mniejsze możliwości.

Podatki w Polsce – podatek od czynności cywilnoprawnych

Podatek od czynności cywilnoprawnych to danina, która dotyczy rozmaitych działań związanych najczęściej z nabyciem określonych dóbr. Mowa tu przede wszystkim o transakcjach kupna, sprzedaży czy przepisania majątku, np. darowizn lub spadków. Danina może także dotyczyć pożyczek czy rozmaitych umów.

W największym uproszczeniu stawki tego podatku w Polsce przedstawiają się następująco:

• podatek od sprzedaży rzeczy – 2%;

• podatek od sprzedaży praw majątkowych – 1%;

• podatek od udzielenia pożyczki – 0,5%.